Dreggjar dagsins: fornleifafræði hins nýliðna: Síðasti fyrirlesturinn í röðinni

Nú í vetur hefur Félags íslenskra fornleifafræðinga og Fornleifafræðingafélags Íslands boðið upp á röð fyrirlestra sem eiga það sameiginlegt að falla undir svið nútímafornleifafræði (frá 19.-20. öld). Síðasti fyrirlesturinn í þessari röð verður haldinn núna á fimmtudag, 19. maí. Að þessu sinni mun dr. Gavin Lucas, dósent við Háskóla Íslands gefa yfirlit um rannsóknir á sviði nútímafornleifafræði á Norður-Atlandshafssvæðinu og setja íslenskar rannsóknir um efnið í stærra samhengi. Í kjölfarið verður boðið uppá umræður og m.a. stefnt að því að ræða framtíð slíkra rannsókna hérlendis, möguleika þeirra og takmarkanir, m.a. í lagaumhverfi sem kann að vera að breytast. Sem fyrr er fyrirlesturinn öllum opinn og ókeypis. Fyrirlesturinn verður fluttur á ensku og að neðan er að finna stutta samantekt um efni hans.

Archaeology of the recent past in the North Atlantic: problems and potentials

The talk will give a brief overview of the state of later historical archaeology in the North Atlantic, looking at what research has been conducted in Norway, Shetlands, Faroes, Greenland and Atlantic Canada, comparing it to the state of research in Iceland. Some general themes will be drawn out as, in particular it will be argued that research in this area can be used to contest and re-think some of the dominant tropes which have dictated the archaeology of the modern period, specifically, modernity itself. The presentation will aim to be brief, giving more time for discussion and the chance to reflect generally on the problems and potential of later historical archaeology in Iceland.

Staður: Kjallari Fornleifaverndar ríkisins Suðurgötu 39, 101 Reykjavík

Stund: Fimmtudaginn 19. maí 2011, kl. 20.00.

Fréttatilkynning frá stjórn fornleifasjóðs

29.4.2011

Úthlutun úr fornleifasjóði 2011

Stjórn fornleifasjóðs hefur lokið úthlutun styrkja úr sjóðnum fyrir árið 2011. Sjóðurinn var stofnaður skv. 24. grein þjóðminjalaga nr. 107/2001

Fjárveiting til sjóðsins í ár var 17.200.000 milljónir króna. Samtals bárust 45 umsóknir að þessu sinni að upphæð 73.249.840 króna.

Samþykktir voru styrkir til 16 aðila að upphæð 18.000.000 króna.

Nánari upplýsingar veitir: Ragnheiður Þórarinsdóttir

 

Eftirtaldir aðilar hlutu styrk að þessu sinni:

Verkefni	Styrkþegi	Upphæð
Áframhaldandi fornleifarannsókn að Skriðuklaustri	Dr. Steinunn Kristjánsdóttir, Skriðuklaustursrannsóknir	3.000.000
Fornleifauppgröftur í kirkjugarðinum á Hofsstöðum í Mývatnssveit	Hildur Gestsdóttir, Fornleifastofnun Íslands ses.	2.500.000
Eyfirsk verstöð á barmi eyðileggingar, Siglunes	Birna Lárusdóttir o.fl. Fornleifastofnun Íslands ses.	1.500.000
Úrvinnsla fornleifarannsókna á miðaldakaupstaðnum á Gásum 2001-2006	Haraldur Þór Egilsson, Minjasafnið á Akureyri.	1.200.000
Skagfirska kirkjurannsóknin, rannsókn á kirkjustöðum 1000-1500	Guðný Zoëga, Fornleifadeild Byggðasafns Skagfirðinga.	1.000.000
Vatnsfjörður við Ísafjarðardjúp. Þverrfaglegar rannsóknir á höfuðbóli	Garðar Guðmundsson o.fl. Fornleifastofnun Íslands ses.	1.000.000
Kuml í uppsveitum Borgarfjarðar	Adolf Friðriksson, Fornleifastofnun Íslands ses.	1.000.000
Seljabúskapur á norðanverðu Snæfellsnesi	Sindri Ellertsson Csillag, Fornleifafræðistofan	1.000.000
Kolkuóshöfn í Skagafirði	Ragnheiður Traustadóttir	1.000.000
Jaðarbyggðir á Suðurlandi	Kristján Mímisson, Fornleifafræðistofan	800.000
Kínamúrar Íslands? Rannsóknir á Íslenskum forngörðum II	Árni Ólafsson, Elín Ósk Hreiðarsdóttir og Stefán Ólafsson	800.000
Kirkjur Reykholts	Guðrún Sveinbjarnardóttir	800.000
Úrvinnsla Sveigakotsrannsókna	Orri Vésteinsson	800.000
Þróun og eyðing byggðar við Heklurætur	Ragnheiður Gló Gylfadóttir og Kristborg Þórsdóttir	600.000
Teikning gripa frá Sveigakoti og Hrísheimum	Stefán Ólafsson	500.000
Póstskipið Phønix	Ragnar Edvardsson, Rannsóknasetur Háskóla Íslands á Vestfjörðum	500.000

 

Fundur um ný lög um menningarminjar

Almennur félagsfundur um ný lög um menningarminjar og ályktun félagsins um þau verður haldinn mánudaginn 2. maí á Fornleifaræðistofunni Ægisgötu 10, 101 Reykjavík kl. 20:00.

Félagsmenn geta kynnt sér lögin á heimasíðu félagsins: http://www.ffi.blog.is/blog/ffi/entry/1157393/

Með kveðju,
Stjórnin.

Afmælisrit Fornleifastofnunar Íslands

Í tilefni af því að árið 2010 voru 15 ár liðin frá stofnun Fornleifastofnunar Íslands gefur stofnunin út vandað greinasafn, Upp á yfirborðið - Nýjar rannsóknir í íslenskri fornleifafræði.  Bókin hefur að geyma margar liprar greinar um  afrakstur  helstu rannsókna Fornleifastofnunar síðustu ára. Á hún erindi til allra fróðleiksfúsra lesenda og ekki síst þeirra sem hafa áhuga á ferðalögum innanlands og vilja upplifa landið og menningarsögu þjóðarinnar á nýjan hátt frá sjónarhóli fornleifafræðinnar.

Bókin kostar aðeins 3990 kr. og hægt er að panta eintak með því að senda tölvupóst á netfangið [e-mail] eða í síma 551-1033.

Sumarstörf fyrir námsmenn og atvinnuleitendur

Um helgina var kynnt átak ríksistjórnarinnar um sumarstörf fyrir námsmenn og atvinnuleitendur. Að þessu sinni eru um 900 störf í boði. Þar á meðal eru nokkur störf við tengd fornleifafræði. Þar má meðal annars nefna störf tengd fornleifauppgröftum á Skriðuklaustri, Hólum og Kolkuósi, starf við verkefnið Gröf og dauði í 1150 ár, störf hjá Fornleifavernd ríkisins og Þjóðminjasafni Íslands.

Fræðast má nánar um þau störf sem í boði eru hér.

Einnig má benda á fornleifafræðingum á þessa síðu.

Fyrirlesturinn Minjar undir malbiki

Nú er hægt að hluta á fyrirlestur Oddgeirs Ísaksen, Minjar undir malbiki, frá 14. apríl hér.

 

Eldjárn er komið út

Eldjárn, tímarit Kumls, félags fornleifafræðinema við Háskóla Íslands er komið út. Í tímaritinu eru greinar eftir Birnu Lárusdóttur, Orra Vésteinsson og Elínu Ósk Hreiðarsdóttur. Stuttir útdrættir eru úr BA-ritgerðum Jakobs Orra Jónssonar og Ástu Hermannsdóttur, mastersverkefni Sindra Ellertssonar Csillag, doktorsverkefni Oscars Aldred og viðtal við Ugga Ævarsson Minjavörð Suðurlands. Einnig er slegið á létta strengi í dálki Ráðagerðar Rangbrókar og skiptinemar í fornleifafræði á Norðurlöndunum segja lífsreynslusögur .

Hægt er að nálgast eintak hjá Sigurjónu Guðnadóttur ([e-mail]) ritstjóra Eldjárns.

Úthlutun úr Nýsköpunarsjóði námsmanna

Úthlutað hefur verið úr Nýsköpunarsjóði námsmanna fyrir sumarið 2011. Að þessu sinni hlutu einungis 27% þeirra verkefna sem sóttu um styrk. Líkt og flest undanfarin ár eru nokkur verkefni tengd fornleifafræði sem hlutu styrk. Nánari upplýsingar um úthlutunina má sjá hér.

Minjar undir malbiki. Fornleifaskráning í þéttbýli

Þriðji fyrirlesturinn í fyrirlestraröð Fornleifafræðingafélags Íslands og Félags íslenskra fornleifafræðinga verður haldinn fimmtudaginn 14. apríl.

Fyrirlesturinn verður sem fyrr í kjallara húsnæðis Fornleifaverndar ríkisins, Suðurgötu 39, 101 Reykjavík og hefst hann klukkan 20.00. Að þessu sinni mun Oddgeir Ísaksen, sem lauk M.A. prófi í fornleifafræði frá Háskóla Íslands nú í febrúar, flytja fyrirlestur sem byggir á mastersrannsókn hans og ber yfirskriftina:
 
Minjar undir malbiki.  Fornleifaskráning í þéttbýli
Mikill vöxtur hefur verið í fornleifaskráningu á Íslandi á undanförnum árum þó einkum á dreifbýlum svæðum í landinu. Þegar er litið til stöðu þessara mála í þéttbýli er nokkuð annað upp á teningnum. Yfirsýn minjaverndaryfirvalda yfir fornleifar á slíkum stöðum oft á tíðum ærið takmörkuð af ýmsum orsökum. Meðal annars henta hefðbundnar aðferðir fornleifaskráningar illa við skráningu minja í þéttbýli þar sem þær hafa einkum þróast út frá aðstæðum í dreifbýli þar sem sýnileiki minja er mun meiri enn á þéttbýlistöðu og aðgengi að heimildamönnum umtalsvert betra. 
Í erindinu verður greint frá skráningu sem gerð var á gömlum bæjarstæðum í Reykjavík í þeim tilgangi að prófa aðferðir sem talið var að gætu hentað betur aðstæðum í þéttbýli en hefðbundnar skráningaraðferðir. Grundvallarhugmyndin á bak við aðferðafræðina er sú að þótt erfitt sé að staðsetja einstakar fornleifar í þéttbýli þá sé samt sem áður hægt að áætla umfang þeirrar minjaheildar sem þær tilheyra og þannig skilgreina hættusvæði þar sem líkur eru á að minjar geti leynst í jörðu. Byggir það m.a á reynslu af fornleifaskráningu í dreifbýli sem hefur sýnt að flestar minjar er að finna í næsta nágrenni bæjarstæða, þ.e í gömlu heimatúnunum og því var talið að með því að skilgreina tún, utanum bæjarstæði Reykjavíkur, væri hægt að ná utanum stórt hlutfall landbúnaðarminja í borgarlandinu.  Einnig var reynt að leggja mat á ástand bæjarstæðanna út frá þeirri röskun sem sýnileg er á yfirborði eða þekkt er úr heimildum og verður jafnframt greint frá niðurstöðum þeirrar úttektar.

 
Eftir fyrirlesturinn verður opið fyrir spurningar og umræður.
Fyrirlesturinn er öllum er opinn og er vonandi að sem flestir sjái sér fært að mæta.

Breytingar á Þjóðminjalögum

Frumvarp að nýjum menningarminjalögum hefur verið lagt fram á Alþingi. Áætlað er að félagið hafi fund um lögin fljótlega og sendi í framhaldi frá sér ályktun.

Félagsmenn eru hvattir til að kynna sér nýja frumvarpið í heild sinni ásamt nýjum safnalögum og lögum um Þjóðminjasafn Íslands og skilum á menningarverðmætum til annarra landa.

Frumvarp til laga um menningarminjar. 

Frumvarp til laga um Þjóðminjasafn Íslands. 

Frumvarp til safnalaga. 

Frumvarp til laga um skil menningarverðmæta til annarra landa. 

 

Umræður um lögin á Alþingi 7. apríl 2011.